Chuyển đổi số mới bắt đầu tại Việt Nam nên dù nhận nhiều sự quan tâm, đầu tư, lĩnh vực này vẫn còn tồn tại một số hạn chế, vướng mắc, đặc biệt ở mảng nhân sự kỹ thuật cao đang được nhiều DN chú ý.
Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu về Hội nghị chuyển đổi số
Theo Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng, chuyển đổi số đã tạo ra tài nguyên mới là dữ liệu, trở thành nguồn lực cho kinh tế số phát triển, mở ra không gian phát triển mới cho đất nước.
"Muốn chuyển đổi số phải cần nhanh chóng phát triển hạ tầng băng thông rộng, các nền tảng số quốc gia, địa phương do người Việt Nam làm chủ… trên cơ sở huy động tổng lực, cả hệ thống chính trị, toàn bộ đất nước cho chuyển đổi số", lãnh đạo Bộ chia sẻ tại phiên họp của Ủy ban Chuyển đổi số quốc gia ngày 27.4.
Nhưng thực trạng hiện nay vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế trong quá trình chuyển đổi số quốc gia. Một trong những nguyên nhân được các tư lệnh ngành chỉ ra là đơn vị chuyên trách về công nghệ thông tin của các bộ, ngành vẫn tư duy theo thói quen triển khai ứng dụng CNTT trong hoạt động nội bộ. Trong khi chuyển đổi số đặt ra sứ mệnh mới, thêm nhiệm vụ điều phối, dẫn dắt chuyển đổi số của ngành, lĩnh vực.
Bên cạnh đó, cơ quan nhà nước các cấp còn khó khăn do thiếu nhân lực chuyên môn, chưa mạnh dạn huy động chuyên gia về công nghệ thông tin hay chuyển đổi số cùng tham gia giải quyết vấn đề.
Theo báo cáo tại buổi họp, nhân lực số đang là vấn đề đáng quan tâm. Việt Nam hiện có gần 160 trường có đào tạo chuyên ngành về CNTT, điện tử - viễn thông, an toàn thông tin. Hằng năm, số sinh viên tốt nghiệp thuộc nhóm chuyên môn này vào khoảng 50.000. Nếu tính cả bậc đào tạo nghề ở cao đẳng, trung cấp thì con số này hơn 62.000.
Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Huy Dũng cho biết trong cơ cấu nguồn nhân lực, tỷ lệ nhân lực kỹ thuật/tổng lao động của nền kinh tế Việt Nam đạt hơn 1%. Đây là tỷ lệ tương đối thấp so với một số quốc gia như Mỹ (4%), Hàn Quốc (2,5%), Ấn Độ (1,78%).
Để nâng tỷ lệ lên tối thiểu 2%, Việt Nam cần đào tạo được không ít hơn 70.000 sinh viên đại học chuyên ngành kỹ thuật mỗi năm, tăng khoảng 40% so với hiện nay. Không chỉ là vấn đề số lượng, chất lượng nhân lực cũng là thách thức lớn. Các công nghệ số đang có tốc độ phát triển nhanh, trong khi đó, chương trình đào tạo lại chưa theo kịp.
Những điển hình như Hàn Quốc, Ấn Độ đã xác định phát triển đại học số là giải pháp quan trọng, đột phá để phát triển, bảo đảm số lượng và chất lượng nguồn nhân lực nói chung và nhân lực số nói riêng. Đại học số, hiểu một cách đơn giản là chuyển đổi số giáo dục đại học, đưa toàn bộ hoạt động của trường đại học, của giảng viên, sinh viên lên môi trường số.
Các địa phương đang chủ động, triển khai kịp thời về Chuyển đổi số; Ở góc độ một thành phố lớn trực thuộc Trung ương, ông Nguyễn Quang Thanh, Giám đốc Sở TT&TT TP. Đà Nẵng cho rằng, Đà Nẵng có nhiều điểm thuận lợi để chuyển đổi số. Bên cạnh sự chủ động trong phát triển và hoàn thiện về hạ tầng chính quyền điện tử, Đà Nẵng còn sở hữu một lợi thế lớn về nguồn nhân lực. Đà Nẵng đang có trên 20 trường đại học và cao đẳng có khoa ngành đào tạo về CNTT. Mỗi năm, lực lượng lao động Thành phố lại được bổ sung thêm 5.000 nhân lực có trình độ công nghệ thông tin từ bậc đại học, cao đẳng trở lên,trong đó có nhiều chuyên gia trẻ được đào tạo cao về CNTT.
Đội ngũ doanh nghiệp, doanh nhân trên địa bàn cũng là một động lực chuyển đổi số quan trọng cho công cuộc chuyển đổi số của Đà Nẵng. Với tỉ lệ 2,5 doanh nghiệp công nghệ số trên 1.000 người dân, Đà Nẵng hiện là địa phương có lực lượng doanh nghiệp công nghệ lớn bậc nhất cả nước.
Còn ông Lê Quang Nam, Phó Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng xác định, chuyển đổi số là bước chuyển tất yếu, mang tính bắt buộc, nhằm chuyển đổi căn bản, toàn diện hoạt động lãnh đạo của các cấp ủy và tổ chức Đảng; hoạt động quản lý, điều hành của chính quyền; hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và phương thức, lối sống, làm việc của người dân; phát triển môi trường số văn minh, an toàn, rộng khắp và bao trùm.
Đây là cơ hội giải quyết các điểm nghẽn cũng như đột phá trong phát triển Thành phố, hướng đến TP. Đà Nẵng là đô thị sinh thái, hiện đại, thông minh, đáng sống như Nghị quyết số 43-NQ/TW của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Ông Lê Quang Nam cho biết thêm, trong thời gian qua, Đà Nẵng đã tích cực triển khai chính quyền điện tử, thành phố thông minh; đã chủ động, kịp thời triển khai chuyển đổi số thông qua ban hành và triển khai các nghị quyết về phát triển hạ tầng CNTT-TT; triển khai chuyên đề tập trung đầu tư phát triển, đẩy mạnh ứng dụng CNTT, điện tử, viễn thông phù hợp xu hướng của cuộc cách mạng công nghệ 4.0 gắn với xây dựng chính quyền điện tử, thành phố thông minh.
Để triển khai chuyển đổi số thành công, Đà Nẵng đã và đang triển khai những bước bài bản: Hiện nay, dự thảo Nghị quyết chuyên đề về chuyển đổi số đã được kỳ họp BCH Đảng bộ Thành phố thông qua, chuẩn bị ban hành. Tiếp sau đó, UBND Thành phố sẽ ban hành Đề án chuyển đổi số trong tháng 4 - 2021 và các cơ quan, địa phương sẽ ban hành kế hoạch chi tiết trong toàn TP Đà Nẵng.
Đề án chuyển đổi số Đà Nẵng ngoài triển khai theo Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 còn mở rộng, bổ sung theo đặc thù phát triển của Đà Nẵng như: Mô hình tiếp cận cho riêng Đà Nẵng, chuyển đổi số trong cơ quan Đảng, mặt trận, đoàn thể; bổ sung hàng chục chỉ tiêu so với Chương trình Chuyển đổi số quốc gia (theo Quyết định 749 của Thủ tướng Chính phủ)…
Đó có thể là kinh nghiệm tốt để Việt Nam tham khảo và ứng dụng nhằm thúc đẩy quá trình phát triển số lượng cũng như chất lượng nhân lực để phục vụ cho chuyển đổi số toàn diện ở giai đoạn tới.
Sông La (tổng hợp)
